امروزه بحث های زیادی پیرامون مسائل زیست محیطی همانند جمع آوری زباله، جلوگیری از آلودگی هوا و جمع آوری و تصفیه فاضلاب و بسیاری موارد دیگر صورت می گیرد و برای کاهش اثرات زیانبار آنها نیز تلاش های زیادی انجام می پذیرد. اما در این میان بسیاری از مسائل دیگر هم وجود دارند که به آنها توجهی نمی شود. آلودگی صوتی از مواردی است که گرچه بعضی مواقع در مورد آن صحبت می شود اما کار خاصی برای کاهش این نوع آلودگی انجام نگرفته است در صورتی که به عنوان یک تهدید جدی برای سلامتی محیط و انسان ها تلقی می گردد. نوفه یا سر و صدا واژه ای است که برای توضیح وضعیت صدا در زمان های به خصوص به کار می رود. صدا، انرژی اکوستیکی است که به وسیله اجسام متحرک یا نوسان کننده در فضا ایجاد می شود. تعریف نوفه براساس جنبه های فیزیکی صدا ممکن نیست، چرا که یک صدا می تواند در یک لحظه «خواسته» باشد، در صورتی که در شرایط دیگر یا برای همان افراد «ناخواسته» باشد و به عنوان نوفه تلقی شود و لذا به دلیل مطرح شدن عوامل ذهنی و فیزیولوژیکی و حالات درونی ارائه تعریف برای آن مشکل است. اما به طور کلی به صداهای ناخواسته یا آزاردهنده که به هر دلیلی بر فعالیت های روزانه ما اثر منفی بگذارد، نوفه گفته می شود. صداها زمانی ناخواسته گفته می شود که: – صحبت کردن و برقراری ارتباط میان افراد را تحت تاثیر قرار دهند. – در فرآیندهای فکر کردن و تمرکز فکری اختلا ل ایجاد کنند. از انجام مناسب فعالیت ها جلوگیری نمایند. خطر ایجاد آسیب در سلا متی سیستم شنوایی را بالا ببرند. عوامل زیادی در به وجود آمدن نوفه نقش دارندکه از بین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– افزایش جمعیت شهری و به دنبال آن استفاده ببیشتر از وسایل که باعث ترکیب و تشدید صداهای مختلف می شوند.
– عبور و مرور جاده ای، ریلی و هوایی وافزایش روز افزون آن. نوفه با دیگر شکل های آلا یش متفاوت است چرا که حالت موقتی دارد و به محض قطع شدن منبع تولید قطع می شود تعداد زیادی از آلاینده های دیگر قابل اندازه گیری هستند. اما صداها اگر چه تا حدی اندازه گیری می شوند پایش و اندازه گیری حالت ترکیبی آنها کار مشکلی است. دیگر این که در مقایسه با دیگر آلا ینده ها اساسا امکان پایش نوفه تنها با ایجاد خلا» انجام پذیر است وهمچنین با قابل رویت نبودن آن عملا برآورد تبعات مختلف زیستی و اقتصادی آن کار مشکلی می باشد. تاثیرات عصبی روانی صدا در ساعات مختلف شبانه روز متفاوت است به هنگام شب آسیب پذیری انسان بر اثر صدای ناگهانی و شدید بیشتر است. بیشتر مردم معمولا نسبت به نوفه های ناشی از حمل و نقل، فعالیت های ساختمانی و موسیقی عکس العمل نشان می دهند. البته این افراد مختلف در مشاغل متفاوت درجه حساسیت متفاوتی نسبت به انواع نوفه دارند که این امر تصمیم گیری در مورد چگونگی مقابله با اشکال مختلف نوفه را مشکل می سازد. نوفه ها می توانند باعث افزایش تعداد سردردها، حساسیت های بیشتر نسبت به صداهای ناگهانی، در برخی مردم بی خوابی اضطراب، تشنج، سنگینی گوش، تغییرات در فشار خون تشدید بیماری های قلبی و عروقی مشکلات هضم غذا و خستگی همیشگی بدن شوند. نوفه علا وه بر اینکه عامل تهدید کننده سلا متی روحی و جسمی است اثرات زیبان بار اقتصادی اجتماعی را نیز به دنبال دارد چهار دسته اصلی اثرات اقتصادی اجتماعی حمل ونقل زمینی و نوفه ها ناشی از آن به صورت زیر می باشد :
کم شدن تولیدات در اثر تمرکز کاری کمتر و خستگی زیاد در حین کار ناشی از استراحت نامناسب. افزایش هزینه های درمانی ناشی از کم شدن خواب و آسیب دیدن سیستم های شنوایی
کم شدن کیفیت کار
از دست رفتن آرامش روانی و روحی
لا زم به ذکر است در این مورد عوارض آلودگی صدا اساسا روان تنی است و تاثیرات آن از نظر روانی قابل توجه است.
آلودگی های صوتی شدید می توان برای گوش انسان خطرات جبران ناپذیر داشته باشد.
مقادیرخطرناک
بلندی صدا با واحدی با نام دسیبل اندازه گیری می شود. میزان حساسیت به صدا در هر فرد متفاوت است. اما متخصصین اعتقاد دارند که هنگامی به شنوایی آسیب می رسد که صدا بلندتر از ۸۵ دسیبل باشد، که چیزی در حدود صدای یک ترافیک سنگین است.
هر چه صدا بلندترشود، شانس از بین رفتن شنوایی بیشتر است. البته طول مدت شنیدن صدا هم بسیار مهم است. برای مثال قرار گرفتن در معرض صدایی با بلندی ۱۰۹ دسیبل، بیش از دو دقیقه، بسیار خطرناک است. اگر سر و صدا به قدری بلند باشد که شما برای ا ینکه صحبت کنید مجبور به فریاد زدن شوید، اگر گوشتان زنگ می زند یاحس می کنید صدا در گوشتان می پیچد، باید بدانید که صدا بیش از حد بلند و خطرناک است.
کاهش آلودگی صوتی
در محل کار
درجه بلندی صدا را می توان با یک ابزار مخصوص به نام صدا سنج اندازه گیری کرد. این ابزار فشار امواج صوتی موجود در هوا را مشخص می کند. کم کردن از مقدار قرارگیری در آلودگی صوتی به روش های زیر امکان پذیر است.
تجهیزات را عوض کنید یا آنها را تنظیم نمایید.
دستگاه پرصدا را در کم رفت و آمدترین نقطه قرار دهید یا اتاقی که دستگاه در آن است را با عایق صوتی بپوشانید.
سعی کنید طوری برنامه ریزی کنید که در طول روز در بخش های کم صداتر محل کار نیز حضور داشته باشید و تمام مدت در معرض صدا نباشید.
از لوازم شخصی حفاظتی مانند گوشی یا محافظ داخلی گوش استفاده کنید.
بازرسان سلامت شغلی و متخصصین می توانند در کاستن آلودگی صوتی محل کار به شما کمک کنند. درجه صدا باید مدام اندازه گیری شود و تمام اقدامات ممکن برای حفظ شنوایی کارکنان باید انجام شود. شرکت ها و کارخانه ها باید هر ساله یک تست شنوایی سنجی برای کارکنان خود تدارک ببینند و پیشگیری های لا زم را انجام دهند زیرا هنگامی که شنوایی آسیب دیده باشد، قابل برگشت نخواهد بود. اگر احساس می کنید دچار اختلالا ت شنوایی شده اید، بلا فاصله با پزشک تماس بگیرید.سردرد، فشار خون، خستگی، سو» هاضمه و … از جمله عوارض در معرض آلودگی صوتی بودن است.
سرو صدای زیاد و طولا نی مدت در محل کار، قدرت شنوایی شما را چنان تدریجی و بدون درد ورنج از بین می برد که شما متوجه این زوال تدریجی نخواهید شد. بخش هایی از گوش که وظیفه آنها انتقال اصواتی با فرکانس بالا است، اولین قسمت هایی هستند که دچار آسیب می شوند.
میزان این صدمه به بلندی صدا و مقدار صدایی که شما در معرض آن هستید، بستگی دارد. صدای انفجارهای ناگهانی مانند شلیک اسلحه، می تواند موجب آسیب آنی شود.
بعضی از افرادی که در معرض اصوات بیش از حد بلند هستند دچار حالت زنگ زدن گوش می شوند که فرد مبتلا به آن به طور دائم از شنیدن صدای وزوز یا سوت از درون گوش خود رنج می برد.
در بسیاری از مواردی که فرد شنوایی خود را به دلیل آلودگی صوتی از دست می دهد درمانی وجود ندارد و وسایل کمک شنوایی تنها می توانند صداها را تقویت کنند ا ما نمی توانند شنوایی عادی را به فرد بازگردانند.
آلودگی صوتی، گذشته از آسیب جدی که به شنوایی وارد می کند، قرار گرفتن در معرض اصوات شدید و مداوم می تواند مشکلا ت دیگری نیز تولید کند. از جمله سردرد، فشار خون بالا ، خستگی، تحریک پذیری و زودرنجی، سو» هاضمه، افزایش قابلیت بدن در ابتلا به بیماری هایی چون سرماخوردگی و عفونت های جزیی.
نویسنده : فرحناز محمودی