شرایط می‌تواند حتی بدتر از این هم باشد، وقتی که در محل کار، مدرسه یا خدای ناکرده بیمارستان باشی. شتر ساخت و ساز هر کجا بخوابد، به این زودی‌ها بلند نخواهد شد و حساب اعصاب و روان همسایگان راکلافه‌ای، سرت درد می‌کند، نمی‌توانی تمرکز کنی، عصبانی هستی و دلت می‌خواهد به همه گیر بدهی. اصلاً دوست داری فرار کنی و تا می‌توانی از اینجا فاصله بگیری. دور شوی، دور و دورتر… تا جایی که صدای آزار دهنده همسایه به گوش تو نرسد؛ همسایه‌ای که روزهاست، روزهایت را با سمفونی ناخوشایند ساخت و ساز عجین کرده و آرامشت را هدف قرار داده است.
شرایط می‌تواند حتی بدتر از این هم باشد، وقتی که در محل کار، مدرسه یا خدای ناکرده بیمارستان باشی. شتر ساخت و ساز هر کجا بخوابد، به این زودی‌ها بلند نخواهد شد و حساب اعصاب و روان همسایگان را هم اصلاً نمی‌کند.
آن وقت است که ضرب‌المثل «چهاردیواری، اختیاری» معنا و مفهومش را کاملاً از دست می‌دهد و حسرت یک خواب آسوده در این چهار دیواری، به دلت می‌ماند. در این که ساخت و ساز، تصویر تکراری شهرهای بزرگ و البته کوچک‌مان شده، حرفی نیست اما عادت کردن به مزاحمت‌های گوناگون این ساخت و سازها بخصوص آلودگی صوتی که در اثر این پروژه‌ها گریبانگیر شهروندان می‌شود هم کار راحتی نیست.
البته برای نوسازی ظاهر شهر چاره‌ای جز تخریب بناهای قدیمی و بنا کردن ساختمان‌های جدید نیست، اما هر کاری هم برای خودش ضابطه‌ای دارد.
انجام عملیات ساختمانی گاه ما را ناچار می‌کند که ساعت‌های طولانی از روز و حتی شب را در معرض انواع صداهای ناهنجار و آزاردهنده سپری کنیم که قطعاً در زندگی‌مان تأثیرهای نامطلوبی به جا خواهد گذاشت.
اخیراً مالکان و مجریان طرح‌های ساختمانی، بنرهایی را در ساختمان در حال ساخت نصب می‌کنند و در آن ضمن پوزش از همسایگان به دلیل مزاحمت‌های ایجاد شده، از آنها می‌خواهند که تا اتمام پروژه صبور باشند اما معمولاً برای این صبر مدتی معلوم نمی‌شود.
البته این حق مسلم شماست که بدانید تا چه زمانی مجبورید مزاحمت‌های همسایه در حال ساخت و ساز را تحمل کنید.
احمد حکیمی‌پور، عضو کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران در این باره در گفت‌وگو با ایران می‌گوید: «مالکان و مجریان طرح‌های ساخت و ساز موظف هستند که تابلویی در محل انجام عملیات ساختمانی نصب کنند که در آن مشخصات پروژه و تاریخ شروع و اتمام آن درج شده باشد که این تابلو باید در محل دید مردم و بازرسان شهرداری باشد.»
اما آیا مجریان طرح مجازند که در هر ساعت و با هر شرایطی، تنها در جهت پیشبرد کار خود اقدام کنند و آیا ساکنان محل و همسایه‌ها حقی در قبال مزاحمت‌های ایجاد شده ندارند؟
حکیمی‌پور در پاسخ به این سؤال ادامه می‌دهد: «ساخت و سازها در سطح شهر دارای ضوابطی هستند که از جمله آنها می‌توان به حفظ حریم ساخت و ساز، ایمنی عابران و جلوگیری از آزار و اذیت همسایگان اشاره کرد.
در این رابطه شهرداری موظف است که بر نحوه ساخت و سازها و رعایت قوانین از سوی مالکان و مجریان طرح نظارت داشته باشد. شهرداری مناطق و نواحی از طریق گشت‌های شهری بر این موارد نظارت می‌کنند اما به هر حال همیشه ممکن است تخلفاتی از چشم بازرسان پنهان بماند که در اینجا مردم باید خودشان دست به کار شوند و هرگونه مزاحمت و تخلف از قانون را به شهرداری منطقه و ناحیه خود اطلاع دهند و شهرداری هم موظف است تا بر اساس حقوق شهروندی به درخواست آنها رسیدگی کند.»
لالایی گوشخراش تیرآهن و آجر!
خسته از یک روز کار و فعالیت، سرتان را روی بالش گذاشته‌اید. پلک‌هایتان تازه دارد گرم می‌شود که ناگهان با صدای مهیبی از جا می‌پرید. فکرتان در یک لحظه کار نمی‌کند. شاید انفجاری در مکانی نزدیک به شما رخ داده باشد! صدای انفجار دوم بلند می‌شود و سومی و چهارمی. تازه به خودتان می‌آیید و منشأ صدا را کشف می‌کنید. انفجاری در کار نیست؛ کامیون‌ها مشغول خالی کردن تیرآهن و آجر در محوطه ساختمان نیمه ساز کناری هستند و شما یک سؤال مدام در ذهن‌تان می‌چرخد: چرا این موقع شب؟!
«متأسفانه مشکل ایجاد مزاحمت در مورد ساخت و سازهایی که در شهر صورت می‌گیرد، همیشه وجود داشته و دارد. بسیاری از این مزاحمت‌ها بویژه ایجاد سر و صدا، در هنگام شب به وجود می‌آید و دلیل آن هم این است که در طول روز، تردد ماشین‌های سنگین در سطح شهر ممنوع است و عموماً عملیات مربوط به گودبرداری و بتن‌ریزی در هنگام شب صورت می‌گیرد که طبعاً برای همسایگان مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند.»
عضو کمیسیون شهرسازی شورای شهر با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: «البته مجریان طرح‌های ساختمانی موظف به رعایت ضوابط و در ساعت‌های مشخصی مجاز به فعالیت ساختمانی هستند و نباید این مزاحمت‌ها برای ساکنان محل و همسایگان، بی وقفه باشد.»
اگر شما هم در معرض این دست مزاحمت‌ها هستید و آسایش‌تان در ساعت‌های مختلف شبانه روز سلب شده، می‌توانید با شماره ۱۳۷ تماس بگیرید. این شماره متعلق به شهرداری تهران است و تمام شهروندان می‌توانند برای تقاضای خدمات یا اعلام درخواست در تمامی حوزه‌های اجرایی مربوط به شهرداری با آن تماس بگیرند.
به گفته حکیمی‌پور، گشت‌های شهرداری و شهربان‌ها وظیفه نظارت بر حفظ حقوق شهروندی و رفاه شهروندان را برعهده دارند و لازم است در این راه مردم نیز آنها را یاری کنند و پیگیر مسائل مرتبط به حوزه شهری باشند.
از استانداردها عقب مانده‌ایم
بر اساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست، میزان صوت برحسب کاربری محل متفاوت است و کمترین آن برای محل‌های مسکونی در نظر گرفته شده که در شب حدود ۳۵ دسی‌بل تعیین شده است. این میزان تقریباً ساکت‌ترین حالتی است که در نظر گرفته شده و به اندازه صدا در اواخر شب در یک روستا است.
در این استاندارد بیشترین مقدار ۶۵ دسی‌بل تعیین شده است، این میزان صدا تقریباً به اندازه صدای یک اجتماع ۱۰ تا ۲۰ نفره است که با هم صحبت می‌کنند یا صدای بچه‌هایی که در کلاس بی‌معلم سر و صدا می‌کنند. متأسفانه با وجود تعیین این استانداردها هنوز شهروندان شب‌ها را با صدای زیاد کارگران ساختمانی، خودروها و موتورسیلکت‌های پرسر و صدا سر می‌کنند.
نبی‌الله منصوری، کارشناس محیط زیست در این باره می‌گوید: «اگر در حاشیه یکی از خیابان‌های شهر تهران زندگی می‌کنید، باید نهایت صدا در داخل منزل ۳۵ دسی‌بل باشد و این در حالی است که تهرانی‌ها معمولاً حدود ۵۰ تا ۶۰ دسی‌بل را به ناچار تحمل می‌کنند؛ یعنی حدود ۲برابر استاندارد!»
وی ادامه می‌دهد: «کارگاه‌های ساختمانی هم سهم زیادی در ایجاد آلودگی صوتی دارند. در کشورهای پیشرفته صاحبان کارگاه‌های ساختمانی موظف هستند تا دستگاه‌های سنجش صدا در محل انجام عملیات ساختمانی نصب کنند که این دستگاه‌ها دارای مانیتور نمایش میزان صدا هستند و درصورت خارج بودن از حد استاندارد همسایه‌ها، هشدار می‌دهند. در کشور ما و بخصوص کلانشهر‌ها با توجه به بالا بودن حجم ساخت و سازها، لازم است تا کارگاه‌های ساختمانی به سیستم‌های سنجش صدا مجهز شوند تا میزان آلودگی صوتی در آنها مشخص شود اما متأسفانه این اقدام تاکنون انجام نشده است.»
آلودگی صوتی با شما چه می‌کند؟
عبارت «آلودگی صوتی» شاید برای بسیاری از مرم نامأنوس باشد اما این نوع از آلودگی آنچنان با زندگی روزمره‌مان عجین شده که رهایی از آن در بسیاری موارد غیرممکن به نظر می‌رسد.
آیا می‌دانید آلودگی صوتی که جزئی از زندگی روزمره‌مان شده است، چه اثرهای مخربی بر جسم و روان ما می‌گذارد؟
دکتر همایون نالتی، متخصص گوش، حلق و بینی در گفت‌وگو با ایران می‌گوید: «آلودگی صوتی آنچنان بر شنوایی افراد تأثیر منفی می‌گذارد که باورش برای خیلی‌ها شاید سخت باشد. گوش انسان به صورت آنی به صداها عکس‌العمل نشان می‌دهد و حتی ممکن است صدای یک ترقه، باعث پایین آمدن سطح شنوایی شود.»
او ادامه می‌دهد: «عوارض آلودگی صوتی بر سلامتی انسان‌ها آنقدر زیاد است که اگر به آنها آگاه باشیم، از این که حتی یک ساعت در معرض این نوع آلودگی قرار بگیریم، دچار هراس خواهیم شد. آلودگی صوتی در مرحله اول موجب کری می‌شود که این کری از نظر علمی به معنای نشنیدن نیست بلکه به معنای ضعیف شدن سیستم شنوایی است، اگر ناشنوایی کوتاه مدت باشد، کری موقت و برگشت‌پذیر است اما اگر فرد در زمان طولانی‌تر مثلاً ۶ ماه در معرض صداهای شدید قرار گیرد، آسیب شنوایی دائمی خواهد بود و غیر قابل جبران است.»
احتمالاً برای شما هم پیش آمده که وقتی مدت زیادی در معرض آلودگی صوتی و شنیدن صداهای ناهنجار قرار می‌گیرید، احساس می‌کنید که کم کم به این صداها عادت کرده‌اید و مثل روزهای اول برایتان آزاد دهنده نیست، اما واقعیت چیز دیگری است.
به گفته دکتر نالتی، وقتی مدام در معرض آلودگی صوتی قرار می‌گیرید، کم کم سطح شنوایی‌تان پایین می‌آید و به همین علت هم هست که فکر می‌کنید به صدا عادت کرده‌اید. این پزشک متخصص ادامه می‌دهد: «سر و صدای زیاد، سلول‌های مویی در گوش داخلی و عصب شنوایی را تخریب می‌کند که این نوع کاهش شنوایی ممکن است با وزوز گوش همراه باشد و این وزوز گوش می‌تواند به طور مداوم وجود داشته باشد یا موقتی باشد.
صداهای بلند ممکن است باعث کاهش شنوایی موقتی شوند که البته این کاهش شنوایی موقتی می‌تواند در عرض ۱۶ تا ۴۸ ساعت از بین برود اما وقتی کاهش شنوایی دائمی شود، دیگر کار چندانی به جز انجام اعمال جراحی و استفاده از ابزار کمک شنوایی نمی‌توان کرد.» آثار آلودگی صوتی البته فقط به بخش شنوایی محدود نمی‌شود بلکه دیگر ارگان‌ها را هم درگیر کرده و سلامت آنها را به مخاطره می‌اندازد.
اثر آلودگی صوتی روی فشار خون، به هم خوردن تعادل هورمونی و عدم تعادل سیستم گوارش ثابت شده است. حتی کودکانی از مادرانی که در معرض صدا قرار دارند متولد می‌شوند، دارای وزن کمتری هستند یعنی رشد جسمی کافی نداشته‌اند.
درمانی برای این درد مزمن
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. در واقع به جای این که بنشینیم تا مشکل، حاد شود و تازه آن وقت به فکر درمان و چاره‌اش بیفتیم، بهتر است تا می‌توانیم از بروز آثار سوء آن پیشگیری کنیم.
در حال حاضر آلودگی صوتی شهر تهران بیشتر ناشی از آلاینده‌های متحرک است که برای رفع آن باید در تولید و استانداردسازی وسایل نقلیه مولد آلودگی صوتی دقت و توجه کافی داشت که البته خودش رشته‌ای است که سر دراز دارد.
اینجاست که نام پنجره‌های دوجداره به عنوان ناجی، در ذهن‌ها می‌درخشد. استفاده از پنجره‌های دوجداره علاوه بر این که از اتلاف انرژی جلوگیری می‌کند، باعث کاهش سر و صدای بیرون هم می‌شود. بر اساس ماده ۱۹ قانون ملی ساختمان، استفاده از پنجره دو جداره از ابتدای سال ۸۹ اجباری شده است که عدم اجرای این قانون در ساخت و سازهای جدید تخلف محسوب می‌شود. اما آیا پنجره‌های دوجداره که هدف اصلی اجباری شدن استفاده از آنها، کاهش اتلاف انرژی بوده است، به راستی می‌تواند در کاهش آلودگی صوتی هم آنقدرها که باید و شاید مؤثر باشد؟
شاهین قنادزاده، کارشناس عمران و عضو سازمان نظام مهندسی در پاسخ به این سؤال در گفت‌وگو با ایران می‌گوید: «اگر میزان سر و صدای محیط بیرون را ۱۰۰ درصد در نظر بگیریم، پنجره‌های دوجداره این آلودگی صوتی را به ۱۰ درصد کاهش می‌دهند، یعنی صداهای مزاحم را حدود ۱۰ برابر کم می‌کنند و آن را تقریباً قطع می‌کنند.
البته باید در نظر داشت که اگر پنجره‌های دوجداره به صورت استاندارد نصب نشده باشند، ممکن است خاصیت عایق بودن خود را از دست بدهند، پس استاندارد بودن ساخت و ساز هم در این مورد اهمیت بسزایی دارد.»
البته با این اوصاف تنها شهروندانی که ساکن ساختمان‌های نوساز هستند، از مزیت پنجره‌های دوجداره برخوردارند و سایر شهروندان یا باید با این درد کهنه و مزمن بسازند یا با صرف هزینه، با دوجداره کردن پنجره‌های چهار دیواری‌شان اقدام کنند که صد البته از عهده همه برنمی‌آید.
اینجاست که دوباره عبارت طلایی «حقوق شهروندی» در ذهنمان تداعی می‌شود؛ عبارتی که در بسیاری موارد تنها به شعاری زیبا و دهان پر کن شبیه است که در سمینارها و همایش‌های شهری، دهان به دهان می‌چرخد اما این که آیا در شهرهایمان واقعاً نمود پیدا می‌کند، دیگر بر می‌گردد به قضاوت شما و انصاف مسئولان مربوط.
هم اصلاً نمی‌کند.
با سلام ما ساکن نیاوران خ عمار کوچه مجدیه هستم مدت هفت ماه در همسایکی ما ساخت و ساز میباشد این که سرووصدا چقدر بلای اسایش ما شده بماند عاجزانه درخواست دارم از مسئولین محترم که ایا درست است با موتور دیزلی با این حجم دود ه دراین هوای الوده ساحتمان سازی انجام شود ما به شهرداری محترم منطقه یک إعلام کردیم بماند کوجه پراز ماسه و سنگ و اهن هست و عبور ومورور مشکل الودگی هوایی که إیجاد شده از همه ناهنجار تَر میباشد من فرزند یکسال هم دچار مشکل ریه شده تو روبخدا رسیدگی بفرمایید🙏🙏🙏🙏