آلودگی هوا به عنوان یک چالش جدی بهداشتی و محیطی در سطح جهان شناخته میشود. این موضوع از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و شاخصهای مختلفی برای اندازهگیری و ارزیابی آلودگی هوا تعیین شدهاند.
شاخصهای اصلی آلودگی هوا شامل PM10 و PM2.5 (ذرات معلق با قطر کمتر از ۱۰ و ۲.۵ میکرومتر)، NO2 (دیاکسید نیتروژن)، SO2 (دیاکسید گوگرد)، CO (کربن مونوکسید) و O3 (ازون) میباشند.
PM10 و PM2.5 به عنوان ذرات معلق در هوا شناخته میشوند که میتوانند به راحتی وارد دستگاه تنفسی انسان شده و برای سلامتی آن آسیبهای جدی ایجاد کنند. میزان آلودگی به این ذرات معلق به عنوان یکی از نشانگرهای اصلی آلودگی هوا مورد نظر قرار میگیرد.
همچنین، دیاکسید نیتروژن (NO2) که از عوامل اصلی تولید شده از حرکت خودروها است، به عنوان یک شاخص مهم در اندازهگیری آلودگی هوا مورد توجه است. این گاز میتواند اثرات منفی بر سلامت تنفسی افراد داشته باشد.
همچنین، میزان ازون (O3) در هوا نیز نشاندهنده آلودگی هوای محیط است و ممکن است به عنوان یک عامل ایجاد کننده مشکلات تنفسی در افراد حساس به دستگاه تنفسی عمل کند.
در کل، اندازهگیری و نظارت مداوم بر این شاخصها ضروری است تا تدابیر ویژهای برای کنترل و کاهش آلودگی هوا اتخاذ شود و اثرات منفی آن بر سلامت افراد کاهش یابد.
شهر یزد
شهر یزد، یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران است که با ویژگیهای فرهنگی و تاریخی خاص خود به یک مقصد گردشگری تبدیل شده است. واقع در مرکز ایران، یزد با دارا بودن آثار تاریخی، مساجد، ابنیه سنتی، و مناظر طبیعی زیبا، گردشگران را به خود جذب میکند.
باغ ارمگان یکی از مهمترین باغهای تاریخی یزد است که با نسخههای ایرانی از گیاهان و درختان مختلف، محلی آرامشبخش برای گردشگران فراهم کرده است. همچنین، بنای تاریخی آبآباد، جامعه مسجد جامع، برج چکچک و ساختمانهای دیگر نمونههایی از معماری زیبا و تاریخی یزد هستند.
یزد به عنوان یکی از شهرهای بیابانی ایران نیز مشهور است. بیابان دسکت لوت که از دل شهر یزد شروع میشود، با دیمها و مناظر طبیعی خاص خود گردشگران را وادار به تجربه سفرهای بیابانی میکند. شهر یزد همچنین دارای آبادهها و قلعههایی باستانی است که تاریخچه و فرهنگ مردم این منطقه را نشان میدهند.
همچنین، یزد با فرهنگ مذهبی خود، به ویژه با پیشینه دینی زرتشتی، جاذبهای برای مطالعه و تحقیق در زمینههای مذهبی و تاریخ دارد. این شهر با مردمان مهماننواز و سنتهای محلی خود، تجربه فراموشنشدنی از زندگی در ایران را ارائه میدهد.
متوسط
کیفیت هوا به طور کلی برای بیشتر افراد مناسب است. البته، گروههای حساس ممکن است بر اثر فعالیت بلند-مدت دچار نشانههای جزیی تا متوسط شوند.
PM ۲.۵
متوسط
«ذرات ریز» به ذرات آلاینده تنفسپذیر با قطر کمتر از ۲.۵ میکرومتر گفته میشود که میتوانند وارد ریه و جریان خون شوند و سبب بروز مشکلات جسمی جدی شوند. ریه و قلب بیشترین تاثیر را از این آلاینده میپذیرند. قرار گرفتن در معرض این ذرات ممکن است سبب سرفه یا تنگینفس، تشدید آسم و بیماری تنفسی مزمن شود.
O ۳
عالی
«ازن سطح زمین» میتواند مشکلات تنفسی موجود را تشدید کند و سبب ناراحتی گلو، سردرد و درد سینه شود.
PM ۱۰
عالی
«ذرات ریز» به ذرات آلاینده تنفسپذیر با قطر کمتر از ۱۰ میکرومتر گفته میشود. ذرات بزرگتر از ۲.۵ میکرومتر ممکن است در مجرای تنفس انباشته شود و مشکلات جسمی ایجاد کند. قرار گرفتن در معرض این ذرات ممکن است سبب ناراحتی چشم و گلو، سرفه یا تنگینفس، و آسم شدید شود. قرار گرفتن مکرر و مفرط در معرض این ذرات ممکن است مشکلات جسمی شدید ایجاد کند.
NO ۲
عالی
استنشاق مقدار چشمگیر دیوکسید نیتروژن احتمال بروز مشکلات تنفسی را افزایش میدهد. سرفه و تنگینفس رایج است و افزایش مدت قرار گرفتن در معرض این آلاینده، ممکن است سبب بروز مشکلات جسمی جدیتر مانند عفونت تنفسی شود..
CO
عالی
مونوکسید کربن گازی بیرنگ و بیبوست و اگر به میزان چشمگیر استنشاق شود، ممکن است سبب سردرد، تهوع، سرگیجه و استفراغ شود. قرار گرفتن مکرر و بلند-مدت در معرض این آلاینده ممکن است سبب بیماری قلبی شود
SO ۲
عالی
قرار گرفتن در معرض دیوکسید گوگرد ممکن است سبب ناراحتی چشم و گلو، تشدید آسم و بروز برونشیت مزمن شود.
متوسط
کیفیت هوا به طور کلی برای بیشتر افراد مناسب است. البته، گروههای حساس ممکن است بر اثر فعالیت بلند-مدت دچار نشانههای جزیی تا متوسط شوند.
متوسط
کیفیت هوا به طور کلی برای بیشتر افراد مناسب است. البته، گروههای حساس ممکن است بر اثر فعالیت بلند-مدت دچار نشانههای جزیی تا متوسط شوند.
نامناسب
آلودگی هوا به سطح بالایی رسیده و برای گروههای حساس ناسالم است. در صورت دچار شدن به مشکل تنفس یا ناراحتی گلو، مدت فعالیت در محیط باز را کاهش دهید.
نامناسب
آلودگی هوا به سطح بالایی رسیده و برای گروههای حساس ناسالم است. در صورت دچار شدن به مشکل تنفس یا ناراحتی گلو، مدت فعالیت در محیط باز را کاهش دهید.
برآورد شاخص کیفیت هوا و مخاطرات بهداشتی منتسب به PM۱۰ ،PM۲.۵ و SO۲ در هوای شهر یزد (بررسی مقاله)
نویسندگان: مختاری مهدی | میری محمد | محمدی امیر | خرسندی حسن | حاجی زاده یعقوب | عبداله نژاد علی
مطالعات اپیدمیولوژیک در دو دهه گذشته نشان می دهد, آلودگی هوا منجر به افزایش نارسایی های تنفسی, بیماری های قلبی عروقی, برونشیت مزمن و حتی مرگ و میر می شود. هدف این مطالعه برآورد شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index (AQI) و موارد ریسک ابتلا به بیماری های تنفسی, قلبی عروقی و مرگ زودرس ناشی از PM10, PM2.5 و SO2 شهر یزد در سال ۱۳۹۲ بوده است.
مواد و روش ها: در این مطالعه اکولوژیک کیفیت بهداشتی هوا با شاخص AQI و اثرات بهداشتی PM10, PM2.5 و SO2 با نرم افزار AirQ مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ها: از بین سه آلاینده PM10, PM2.5 و SO2, بیش ترین موارد بستری در بیمارستان و تعداد موارد مرگ زودرس منتسب به ۴۶۰ PM10 و ۲۸۳ مورد و کم ترین درصد نسبت منتسب و تعداد موارد مرگ زودرس منتسب به SO2, 0.29 درصد و ۹ مورد به دست آمد که بیان کننده اثرات کوتاه مدت تماس با سه آلاینده هوا می باشد. کیفیت بهداشتی هوا در کم تر از ۱۰ درصد روزهای سال, ناسالم (AQI>100) تعیین گردید. به طوری که بیشترین مقدار AQI در فصول بهار و تابستان بود و آلاینده مسوول در ۱۱ ماه PM10 و فقط در هفته اول فروردین ماه O3 بود.
استنتاج: مرگ زودرس کل و بیماری های تنفسی و قلبی عروقی منتسب به PM10, PM2.5 در شهر یزد بر اساس تحلیل نرم افزار AirQ قابل توجه می باشد. هم چنین کیفیت ناسالم هوای یزد در برخی روزهای سال می تواند ناشی از احتراق سوخت, وزش باد, ریزگردها و خشکی هوا باشد.