عصر روز چهارشنبه اتفاقی عجیب شهر تهران را در چالشی جدی فروبرد. حوالی ساعت سه بود که در تحریریه روزنامه با چالش بوی نامطبوعی روبه رو شدیم. اولین تماس ها با سرایداری ساختمان بود چرا که تصور می شد ماجرا مربوط به فاضلاب ساختمان باشد اما کمی بعد این تصور به فاضلاب کل منطقه چهارراه ولیعصر تسری یافت و تنها چند تماس و دقایقی چرخیدن در شبکه های اجتماعی کافی بود که متوجه شویم موضوع فراتر از یک ساختمان یا یکی، دو خیابان است . تقریبا بیش از نیمی از تهران دیروز درگیر بوی مرموز ی بود که شهر تهران را در کام خود می کشید. حوالی عصر دیروز، انتشار بویی عجیب در اکثر مناطق تهران،بسیاری از شهروندان تهرانی را نگران کرد؛ بویی که ابتدا گفته شد ناشی از ترکیدگی لوله اصلی فاضلاب در میدان انقلاب است اما دقایقی بعد مسئولان شرکت آب و فضلاب اعلام کردند که هیچ گزارشی از ترکیدگی شبکه فاضلاب در پایتخت مخابره نشده است.به این ترتیب بود که بازی تایید و تکذیب، تقریبا چهار ساعت شهروندان تهرانی را درگیر خود کرد.همزمان مسئولان مرکز مدیریت بحران شهر نیز اعلام کردند تیم هایی مامور بررسی علت انتشار بوی مشکوک در تهران شده اند. گزارش های میدانی و مشاهدات مردمی اما نشان می داد این بو نزدیک به بوی آتش سوزی و البته گوگرد است و همین مساله موجب گمانه زنی های بسیار در فضای مجازی درباره عامل انتشار بو شد. از اولین گمانه زنی ها موضوع کوه دماوند و آتش فشان سال ها خفته این کوه بود که شایعاتی غیر موثق درباره انتشار بوی گودگرد از محل کوه دماوند و احتمال وقوع آتش فشانی یا زلزله را منتشر کرده بودند.این در حالی بود که شرایط جغرافیایی تهران و اینکه نخستین بار، منشأ بو از مرکز تهران و حوالی میدان انقلاب و حسن آباد گزارش شد، احتمال ارتباط انتشار بو با منشأ زمینی را کم می کرد. در همین رابطه معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران حوالی ساعت ۱۹ عصر اعلام کرد: براساس اعلام هواشناسی و دیگر نهادهای متولی، منشأبوی نامطبوع که از عصر چهارشنبه در پایتخت متصاعد شده ناشی از مشکل آلودگی هوایی نیست بلکه منشأ زمینی دارد و خطرناک نیز نیست.
ترکیدن لوله فاضلاب، اولین مقصر و اولین تکذیب
شکرا… حسن بیگی ترکیدگی لوله فاضلاب را به عنوان عامل این بو رد کرد و گفت که شهروندان خبرها را از منابع رسمی در این مواقع پیگیری کنند.سخنگوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران نیز براساس گزارش آبفا، شرکت گاز و نیز پالایشگاه تهران اعلام کرد که هیچ حادثه ای در تاسیسات این نهادها رخ نداده است.این در حالی بود که بر اساس اعلام محیط زیست، ایستگاههای سنجش آلودگی هوا هم بعد از انتشار این بو افزایش آلودگی ۵۰ واحدی را نشان می‌داد و هوا برای افراد کم توان ناسالم شده است. از عصر دیروز اما پیرو عدم اطلاع رسانی دقیق و شفاف از سوی دستگاه‌های مسئول موجی از اخبار ضد و نقیض درباره منشأ بوی مشکوک تهران منتشر شد و برخی سایت ها حتی اعلام کردند منشأ بو بد در تهران نشت یکی از مراکز پالایشگاهی یا گازی است! خبری که نخستین بار پایگاه خبری خبرآنلاین آن را منتشر کرد. هر چند پیش از انتشار این خبر حداقل سه مورد دیگر وجود داشت که موضوع بوی تهران را به آن منتسب کردند . از ماجرای ترکیدن فاضلاب میدان انقلاب تا فرضیه پیچیده شدن بو از مرکز دفن زباله در آرادکوه شهرری اما در نهایت تمامی این فرضیه ها رد شد.در اولین مرحله احمد نسب به عنوان قائم مقام آبفای استان تهران اعلام کرد که بوی نامطبوع تهران هیچ ربطی به شبکه فاضلاب ندارد.او همچنین در ادامه نیز افزود که شکستگی یا مشکلی در شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب باشد، بوی نامطبوع فقط در همان منطقه به مشام می‌رسد، اینکه بوی نامطبوع در مناطق مختلفی از تهران از جمله جنوب، شرق و غرب پایتخت به مشام رسیده، منطقا می توان گفت ربطی به شبکه فاصلاب تهران ندارد.
آرادکوه ، مقصری که به سرعت تبرئه شد
در ادمه این تکذیب ها نیز نوبت به رییس سازمان پسماند شهرداری تهران رسید تا به سرعت خبر مربوط به مرکز دفن زباله آرادکوه را تکذیب کند. عبدلی، رییس سازمان پسماند شهرداری تهران گفت که بوی مرموز و نامطبوع تهران هیچ ربطی به آرادکوه ندارد . اودر ادامه افزود که :باتوجه به احتمال متصاعد شدن بو از آرادکوه، نیروهای‌مان برای بررسی اعزام کردیم اما منشأ بو از زباله نیست.این بو بیشتر در مناطق مرکزی و شمال تهران احساس می‌شود.از سویی دیگر جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی شهر تهران نیز در ساعت ۲۰ شب گذشته اعلام کرد که اطلاعی از منشأبوی تهران در دست نیست و همچنین در ادامه نیز افزود که هنوز هیچ ستاد بحرانی تشکیل نشده است.سید جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی شهر تهران درباره منشأ بوی نامطبوع تهران گفت: هنوز هیچ اطلاعی از منشأ این بود به دست ما نرسیده است. تا کنون تماس‌های متعددی از نقاط مختلف شهر با مرکز آتش‌نشانی داشته‌ایم که از انتشار بو در محدودهای مختلف تهران خبر می دادند اما تا کنون هیچ اطلاعات دقیقی از مرکز انتشار این بو در اختیار سازمان آتش نشانی قرار نگرفته است. تیم های آتش نشانی در مناطق مختلف در حال گشت زنی هستند.تماس ها از مناطق مختلف تهران بوده اما تمرکز بیشتر تماس ها از مرکز شهر بوده است. او در ادامه نیز گفت: هنوز هیچ ستاد بحرانی دراین رابطه تشکیل نشده است تا این لحظه هیچ جلسه ستاد بحرانی در رابطه با این موضوع تشکیل نشده است وتا وقتی که ما آدرسی در دست نداشته باشیم، نمی‌توانیم به صورت مشخص درباره این موضع اظهار نظر کنیم.
سخنگوی پالایشگاه نیز تکذیب کرد
در حالی که بار دیگر و پس از خبری که خبرآنلاین منتشر کرده بود بسیاری تصور می کردند که حالا باید بیش از قبل به پالایشگاه تهران توجه کرد ، این بار نوبت به سخنگوی پالایشگاه نفت تهران رسید تا خبربدهد که منشأ بوی بد در تهران پالایشگاه نیز نیست.سخنگوی پالایشگاه نفت تهران اعلام کرد که منشأ بوی بد در تهران پالایشگاه نیست و وضعیت عملیاتی پالایشگاه تهران کاملا طبیعی بوده و هیچ‌گونه نشتی اتفاق نیفتاده است!
اظهارات عجیب و غیرکارشناسی
در میان گفته‌های مداوم مسئولان اما اظهارنظرهای غیرکارشناسی و گاهی حتی دور از ذهن نیز کم نبود و شاید عجیب ترین این اظهار نظر از سوی رییس کمیته سلامت شورای شهر تهران در رسانه ها منتشر شد. ناهید خدا کرمی دلیل بوی نامطبوع شهر تهران را در افزایش وارونگی هوا در تهران دانست و گفته بود: با تماس‌ها و بررسی‌های انجام شده و بنا به اطلاعات واصله از مرکز سنجش آلودگی هوای تهران،خبرها حاکی از آن است که آلاینده‌ها به طرز ناگهانی رو به افزایش است و به احتمال زیاد، دلیل این بوی نامطبوع پراکنده در تهران، وارونگی هواست که سطح آلاینده‌ها را بالابرده و احتمالا منشأ بوی نامطبوع هم همین وارونگی هوا باشد.رییس کمیته سلامت شورای شهر تهران در ادامه نیز گفته بود:«با توجه به اینکه در برخی مناطق تهران شاخص آلودگی در حالت اضطرار قرار دارد، به همین دلیل از شهروندان می‌خواهیم از ترددهای غیرضروری اجتناب کرده و حتی‌الامکان از وسایل نقلیه همگانی استفاده کنند. اخبار تکمیلی متعاقبا ارسال خواهد شد».
اظهار نظر این عضو شورای شهر تهران از عجیب ترین اظهارنظرهای ممکن بود. در حالی که شاخص آلودگی هوا دقیقا برعکس نشان می داد و با پیدایش بو افزایش یافته بود، این مدل اظهارنظر مایه تعجب بسیاری شد.
مترو زیر بار این بو نرفت
در این میان اظهار نظر فاطمه ذولفقاری، نماینده مردم تهران در مجلس وجود داشت که منشأ بوی نامطبوع شهر تهران را ایستگاه متروی ملت دانسته بودکه تکذیب سازمان متروی تهران را به همراه داشت. این نماینده گفته بود که«فرماندار تهران در گزارشی اعلام کرد منشأ این بو ایستگاه متروی ملت است. کمیته‌های ویژه‌ای از شرکت آب و فاضلاب تهران، شرکت گاز و سازمان آتش نشانی برای بررسی علت پخش این بوی نامطبوع در این ایستگاه حضور دارند».این اظهارنظر نماینده مجلس، واکنش مدیرعامل مترو را به همراه داشت و مدیرعامل متروی تهران در واکنش گفت:« انتشار بوی نامطبوع در پایتخت ارتباطی به مترو ندارد. احتمال متصاعد شدن بوی نامطبوع از ایستگاههای مترو غیرممکن است».
افزایش آلودکی هوا تا ۴۰ واحد
اما دراین میان خبری که مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران درباره موضوع بوی مرموز بیان کرد، حایز اهمیت بیشتری بود. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران درباره تشکیل کمیته بوی بد در تهران گفت:«سیستم‌های سنجش آلودگی هوا بعد از انتشار بوی نامطبوع در تهران با افزایش ۴۰ واحدی آلودگی هوا مواجه شده اند».در نهایت در ساعات آغازین شب و با کم شدن بوی نامطبوع و مرموز در تهران همچنان نتیجه ای قطعی برای اینکه عامل انتشار این بو چه بوده است پیدا نشد. پیگیری های روزنامه «قانون» تا لحظه نگارش این مطلب برای یافتن مسئولی که پاسخی درباره علت اصلی انتشار بو مشکوک در تهران بدهد، بی نتیجه ماند اما آنچه واضح بود اخبار ضد و نقیض منتشرشده درباره این حادثه آنقدر زیاد است که لازم است مقامات دولتی و مملکتی درباره این موضوع و نگرانی های ایجاد شده میان برخی شهروندان اطلاع رسانی کنند.در شرایط بحران یا شبه بحران یا زمانی که امکان انتشار موضوع حساسیت زا وجود دارد بهترین عملکرد، اطلاع رسانی دقیق و به موقع و توسط یک تیم مجرب است تا دلهره و اضطراب و نگرانی شهروندان کاهش یابد.اتفاقی که به نظر می رسد با هر بحران بر لزوم آن تاکید می شود اما انجام نمی شود.