آلودگی هوای اراک قصه تکراری است که پایش در شب‌نشینی‌های زمستانه مردم بیشتر از فصول دیگر سال باز می‌شود و نفس کشیدن را با سکون نسبی دما و انباشت آلاینده‌ها برای مردم به‌ویژه کودکان، افراد بیمار و مسن سخت‌تر می‌کند. اراک جزو هشت شهرآلوده کشور است اما نکته مهم در این مورد این است که آلودگی هوای اراک با آلودگی سایر شهرها متفاوت است. آلودگی اراک متفاوت از سایر شهرهاست، چون آلودگی سایر شهرها بیشتر بر اثر حمل و نقل است اما در اراک آلایندگی صنایع پیشتازی می کند و برخی گازها و ترکیبات موجود زیان آور فقط در هوای اراک مشاهده شده است. جالب است بدانید که از ابتدای امسال تا امروز مردم اراک ۴۱ روز آلوده را تجربه کرده اند.
اولین راه برای جبران آلودگی هوا
یکی از راهکارهای برای کاهش آلودگی هوا، خروج صنایع کوچک و بزرگ از داخل و نزدیکی شهر است که البته این کار تا الان که غیر ممکن بوده است. اراکی ها بر این باورند که بخشی از بیماری‌های تنفسی آنان ناشی از صنایع بزرگ است با این حال هنوز راه چاره جدی برای اصلاح صنایع تدارک دیده نشده است، این در حالی است که اغلب مردم اراک را سرطان ریه تهدید می کند و سلامتشان در خطر است.
اما یکی از راه حل هایی که می توان در شرایط آلودگی هوا صدمات دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از این آلودگی را کاهش داد، افزایش مصرف شیر و لبنیات است.
مصرف شیر و فرآورده‌های آن سبب نرم شدن مخاط تنفسی فوقانی، مری و معده می‌شود. از سوی دیگر به دلیل وجود ترکیبات مناسب برای رشد و نمو باکتری‌های مفید که عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می‌کنند التهابات و بیماری‌های دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد. کاهش التهاب‌ها در مقابله با نقش رادیکال‌های آزاد که به صورت آلاینده‌ها وارد بدن شده‌اند، نقش موثری داشته به سلامت بدن کمک می‌کند.
به اعتقاد متخصصان تغذیه، مصرف دوغ و ماست‌های«پروبیوتیک» برای مقابله با آلاینده‌های هوا انتخاب بهتری به شمار می‌روند. آلاینده‌های موجود شامل ترکیبات مختلفی است که از طریق هوای تنفسی وارد بدن شده، آثار مخرب آن روی بافت‌های بدن، دستگاه تنفسی و قلب و عروق برجای مانده در طولانی مدت ابتلا به پوکی استخوان را تشدید می‌کند.
از سوی دیگر در زمان آلودگی هوا، جذب ویتامین D از طریق پوست به شدت کاهش می‌یابد. به همین دلیل در شهرهای بزرگ که معمولا هوای آلوده دارند، کمبود ویتامین D از شیوع بالایی برخوردار است. بر اساس آخرین تحقیق کشوری۶۰ درصد زنان به صورت مختلف دچار کمبود ویتامین D هستند.
این در حالی است که قیمت سرانه لبنیات با توجه تورم و رکود اقتصادی مردم شهر اراک که اغلب قشر کارگری هستندتوان خرید ندارند.، افزایش دلبخواهانه و روزانه قیمت در حالی است که لبنیات یکی از مهم ترین نیازهای مصرفی بدن انسان است اما با توجه این که قیمت آن در هر تولید تغییر می کند احتمالا جزء کالاهایی است که از سبد مصرفی خانوار حذف خواهد شد. این امر بدون شک مضرات زیادی برای سلامتی مردم و خسارات فراوانی به هزینه های سلامت در کشور تحمیل خواهد کرد. تا قبل از چنین وضعیتی، سرانه مصرف مواد لبنی در کشور چندان مطلوب نبود و گفته می شد نصف میانگین جهانی و یک پنجم کشورهای اروپایی است. مصرف مواد لبنی متاثر از افزایش قیمت ها و کاهش قدرت خرید مردم طی ماه های گذشته کاهش یافته است.
به همین بهانه با یک کارشناس تغذیه به گفتگو نشستیم که در ادامـه می خوانید:
در روزهای آلوده شیر کم‌چرب و ماست بخورید
«علی بینش» کارشناس تغذیه با اشاره به راهکارهای تغذیه‌ای مقابله با آلودگی هوا، اظهار کرد: مصرف شیرهای کم‌چرب و ماست پروبیوتیک همچنین سبزیجات و میوه‌های حاوی رنگدانه در روزهای آلوده برای افراد توصیه می‌شود.
وی در ارتباط با تغذیه مناسب در روزهایی که هوا آلوده است، گفت: بهتر است در روزهای آلوده، افراد از منابع غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان همچون انواع سبزیجات استفاده کنند. همچنین میوه‌های حاوی رنگدانه علاوه بر اینکه ضد سرطان بوده در این راستا می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد.
بینش افزود: مصرف شیر، لبنیات کم‌چرب و مایعات فراوان از دیگر راهکارهای تغذیه‌ای مقابل آلودگی هواست.
این کارشناس تغذیه با بیان اینکه سن، وضعیت فیزیولوژی و جنسیت فرد در رژیم غذایی آن از ملاک‌های تأثیرگذار است، گفت: مصرف ماست‌های پروبیوتیک، دوغ و شیرهای کم‌چربی، افراد را بیشتر در مقابل هوای آلوده ایمن می‌کند. همچنین کاهش و عدم مصرف فست‌فودها در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
وی با بیان اینکه امروزه به دلیل استفاده از شبکه‌های اجتماعی روزخوابی و شب‌‌بیداری به ویژه در کودکان بسیار زیاد شده است، گفت: این مساله سبب افزایش ابتلا به بیماری‌های خودایمنی می‌شود و در رشد کودکان نیز تأثیرگذار است چرا که بر اساس ساعت بیولوژیکی هورمون‌های بدن تغییر کرده و خواب عمیق نیز سبب سم‌زدایی در بدن می‌شود.
بینش با اشاره به اینکه غدد بدن تحت فرمان ساعت بیولوژیکی هستند، گفت: با تغییر این ساعت فعل و انفعالات شیمیایی در بدن تحت تأثیر قرار گرفته و تند یا کند می‌شوند که این موضوع می‌تواند مشکلات زیادی را برای افراد ایجاد کند.
کارشناس تغذیه تأکید کرد: دیر خوابیدن علاوه بر اینکه سبب آسیب‌های مختلف در افراد می‌شود، کاهش طراوت پوست را به همراه داشته و سبب پیری زودرس خواهد شد.
بینش تأکید کرد: اصول تغذیه‌ای متناسب با سن، جنسیت و شرایط فیزیولوژی افراد است و در کنار این مسائل افراد باید غذاها را به صورت متعادل و متنوع مصرف کنند.
وی اضافه کرد: تنوع غذایی باید به صورتی باشد که انواع سبزیجات، نان و غلات، پروتئین‌ها و لبنیات مدنظر قرار گیرد. همچنین باید توجه داشت که سکه سلامتی دو رو دارد که یکی از طریق تغذیه متعادل، متناسب و متنوع حاصل می‌شود و دیگری از طریق فعالیت بدنی و ورزش به دست می‌آید.