یکی از مهمترین مسائلی که همواره در رابطه با کلان شهرها، مطرح بوده و هست؛ مسئله آلودگی هواست. کشورهای پیشرفته با اتخاذ سیاست های پیشگیرانه و درست، مسئله آلودگی هوای کلان شهرهای خود را به حداقل و یا حتی صفر رسانده اند. اما کشورهای جهان سوم، هنوز با این معضل بزرگ، دست به گریبان هستند.
یکی از کلان شهرهای ایران که با مسئله آلودگی هوا مواجه است، شهر مشهد است. این شهر به دلیل صنعتی بودن و پذیرش توریست، از سراسر کشوذر و جهان، هموارده با مسئله آلودگی هوا در گیر است.
امروز در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به مسئله آلودگی هوای مشهد بپردازیم. با ما همراه باشید.
آلودگی هوا چیست؟
هوا زمانی دچار آلودگی می شود که غلظت گازها و ذرات مضر برای سلامت انسان و سایر موجودات زنده در هوای مورد تنفس آنها افزایش یابد. مهمترین آلاینده ها هوا عبارتند از:
· کربن دی اکسید
· کربن مونوکسید
· اکسیدهای نیتروژن
· ترکیبات آلی فرّار
· گرد و غبار
· ازون و …
برخی از آلاینده بصورت عادی در هوا وجود دارند اما برخی دیگر از ترکیب با سایر عناصر بوجود می آیند. هر کدام از این ذرات معلق باعث آسیب های جبران ناپذیری به سلامتی انسان ها و همچنین محیط زیست می شوند.
عوامل آلودگی هوا
آلودگی هوا عوامل مختلفی دارد که می توان گفت اکثریت آن ها مربوط به فعالیت های انسانی است. هوای هر منطقه با توجه به موقعیتی که دارد با عوامل مختلفی آلوده می شود. برخی از عوامل آلودگی هوا عبارتند از:
سوخت های فسیلی
شاید بتوان گفت مهمترین عامل آلودگی هوا در سراسر جهان، استفاده از سوخت های فسیلی از جمله بنزین است. با افزایش روزافزون استفاده ی مردم از خودروهای شخصی، آلودگی ناشی از احتراق سوخت آنها به یک معضل بزرگ برای شهرها تبدیل شده است. گسترش سفرهای هوایی و صنعت گردشگری نیز از جمله علل افزایش استفاده از سوخت های فسیلی هستند.
کارخانه ها و نیروگاه ها
یکی دیگر از عوامل اصلی آلوده کردن هوا، کارخانه ها و صنایعی هستند که از سوخت های فسیلی برای ادامه فعالیت خود استفاده می کنند. انتشار گازها و مواد شیمیایی از این کارخانه ها صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می کند. اما کشورهای مختلف جهان برای رونق اقتصاد خود، سخت گیری های لازم را بر فعالیت این کارخانه ها اعمال نمی کنند. در کشور ما پالایشگاه ها و نیروگاه هایی که از سوخت های دیزلی استفاده می کنند از جمله عوامل مهم آلودگی هوا و محیط هستند.
کشاورزی و استفاده از کودهای شیمیایی
کودهای شیمیایی که بطور معمول در کشاورزی استفاده می شوند علاوه بر آلودگی محیط زیست و آب های سطحی و زیرزمینی، باعث آلوده شدن هوا نیز می شوند.
آلودگی هوای داخل خانه ها
سیاری از فعالیت های خانگی نیز باعث آلودگی هوا می شوند. پخت و پز، عطر و ادکلن ها، گرد و خاک و … مواردی هستند که باعث آلودگی هوای خانه می شوند.
راه های مقابله با آلودگی هوا
▪ از موثرترین راهکارهای کاهش آلودگی، کاهش آلودگی از مبدا است: ساخت و طراحی وسایل نقلیه موتوری که از حداقل سوخت استفاده کنند، چنانچه در کشور های پیشرفته این امر تحقق یافته و در صدد موفقیت های بیشتری نیز هستند. همانطور که می دانیم وسایل نقلیه موتوری در ایران نسبت به دیگر کشور ها از بالاترین مصرف سوخت برخوردار هستند.
▪ تبدیل سوخت خودروها به CNG در مقابل بنزین و نیز کاهش واردات بنزین .
▪ ارایه برنامه های آموزشی در رابطه با کاهش مصرف سوخت از طرق مختلف مانند آموزش تعمیر و نگهداری خودروها، الگوهای رانندگی و عوامل موثر بر میزان مصرف سوخت خودرو.
▪ استفاده از رسانه ها ی همگانی (رادیو، تلویزیون، مطبوعات و… ) و فعالیت های سازمان یافته برای آموزش و افزایش دانش درباره ی تهدیدهای آلوده کننده های هوا وایجاد آگاهی از اجرای قوانین برضد تمامی آلوده کننده ها بسیار مهم و ضروری است. این رسانه ها یکی از اولین ابزارهای ما برای ایجاد تغییر به شمار می آیند.
▪ به کودکانمان از همان سنین کودکی آموزش دهیم که استفاده از وسایط نقلیه همگانی ، دوچرخه یا پیاده طی کردن مسافت های کوتاه به سلامت هوا کمک می کند؛
▪ خارج کردن صنایع آلاینده از محدوده شهری؛
▪ از رده خارج کردن خودروهای قدیمی و فرسوده با حفظ حقوق صاحبان آن ها.
▪ استفاده از انرژی های تجدید پذیر که هم اکنون در نقاط مختلف دنیا از آن ها استفاده می شود از جمله انرژی خورشید ،باد، انرژی گرمایی اقیانوس ها ،انرژی امواج آب و انرژی جذر و مد اقیانوس ها ، بیوگاز (سوخت حاصل از تجزیه میکروبی ماده آلی در غیاب اکسیژن _ بیوگاز سوختی پاکیزه است که می شود از آن برای پخت و پز ،گرم کردن فضا و آب، روشنایی و حتی فراهم آوردن توان مکانیکی در ماشین آلات کشاورزی و …)
▪ درختان و گیاهان ریه زمین هستند و یک ضرورت اساسی برای بهداشت زیستی این سیاره. هرچند انسان هوا را از دی اکسید کربن پر می کند و لایه ی اوزون را با مواد شیمیایی ساخته خود نابود می کند، درختان سیستمی قوی برای تعدیل این تاثیرات ارایه می دهند. به همان اندازه که درخت جان تازه ای به جوّ می دهد، جنگل زدایی آن را نابود می سازد. از آن جا که یک درخت طی دویست سال دی اکسید کربن هوا را جذب و کربن را در چوب خود ذخیره می کند ، وقتی آن را خرد می کنیم و به صورت چوب و یا کاغذ می سوزانیم، کربن دویست ساله ی در بند خود را بصورت دی اکسید کربن آزاد می کند و در نتیجه تاثیر گلخانه ای را تشدید می کنیم. از این رو ما نیاز به کاشت درخت داریم و باید از قطع درختان خودداری کنیم، زیرا هر درخت در هرکجای دنیا گوهری است پربها. لایه ی اوزون و گازهای گلخانه ای مرز نمی شناسند، پس قطع هر درخت تاثیر جهانی برجای خواهد گذاشت.
▪ استفاده از انرژی ها را درجای خود و به مقدار لازم برای خود مجاز بدانیم.انرژی های خانگی از قبیل :پخت و پز،روشنایی، حرارتی ،الکتریکی، مکانیکی
پس:
درب یخچال را کمتر باز کنیم.
از آب گرم برای مصارفی که حتماً نیازمند به آب گرم است، استفاده کنیم.
انرژی برق را برای چراغانی تجملی استفاده نکنیم و …
همه ی این کارها که ساده به نظر می آید باعث می شود که هم از اتلاف انرژی جلوگیری کنیم و هم منابع طبیعی را هدر ندهیم و هم در هزینه ی مالی خانواده صرفه جویی کنیم.
هوای پاک نعمت بزرگی است که باید بین همگان مساوی تقسیم می شود .
وضعیت هوای مشهد در اسفند سال گذشته
اول اسفند ۱۳۹۹
بر اساس داده‌های مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی مشهد، کیفیت هوای مشهد در حال حاضر بر روی شاخص ۱۲۴ و در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس ازجمله بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار، سالمندان و کودکان گزارش‌شده است.
بر این اساس، طی ۲۴ ساعت گذشته شاخص مورد نظر در ایستگاه‌های، ویلا با شاخص ۱۰۳، تقی‌آباد با شاخص ۱۰۲، سجاد و ماشین‌ابزار با شاخص ۱۰۴، طرق با شاخص ۱۱۳، شهر با شاخص ۱۲۳، وحدت با شاخص ۱۳۳، لشگر با شاخص ۱۳۴ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و تنها ایستگاه خیام جنوبی با شاخص ۱۸۹ در شرایط ناسالم برای تمامی گروه‌ها قرار دارند.